25 września w Historii Kresów

„Walka o sztandar turecki” – obraz Józefa Brandta
1676 – rozpoczęła się 20-dniowa bitwa pod Żurawnem, ostatnie starcie wielkiej wojny polsko-tureckiej z lat 1672-76, zakończone polskim zwycięstwem i rozejmem 14 października.
20-tysięcznymi polskimi siłami dowodził król Jan III Sobieski, a 50-tysięcznymi siłami turecko-tatarskimi – Selim I Girej oraz Ibrahim Szejtan. Polski król postanowił powstrzymać wroga, który wkroczył na Pokucie i kierował się na Stanisławów. Do pierwszych starć doszło pod Wojniłowem i Dołhą, po czym polskie wojsko założyło obóz warowny w Żurawnie, w widłach Dniestru i Krechówki. Turcy bezskutecznie próbowali wywabić Polaków z szańców, a w końcu przystąpili do prac oblężniczych, ostrzeliwując polski obóz z ciężkich dział. Nasze wojsko znalazło się w trudnej sytuacji, bombardowane ogniem artylerii i odcięte od dowozu żywności i paszy.
Mimo to Polacy skutecznie odpierali kolejne ataki, zadając przeciwnikowi duże straty. Nie wiadomo jednak, jakby się ta bitwa skończyła, gdyby nie sprytnie rozpowszechniona na polecenie Sobieskiego pogłoska, że nadciąga wielka polska odsiecz. Dowódca polskiej artylerii Marcin Kątski kazał przyciągnąć z pobliskiego zamku stary moździerz z kilkoma granatami i ostrzelał z niego Turków. To utwierdziło ich w przekonaniu, że odsiecz dla Polaków nadeszła, gdyż wiedzieli, iż wcześniej polskie wojsko takiej broni nie miało. Dowództwo turecko-tatarskie wolało więc podjąć rokowania.
W dniu 14 października podpisano rozejm, a 17 października – traktat pokojowy przyznający Polsce jedną trzecią Ukrainy. Turcja ostatecznie zrezygnowała z płacenia przez Rzeczpospolitą upokarzającego dla nas haraczu. Przeczytaj artykuły o innych wielkich bitwach tej wojny: obronie Kamieńca Podolskiego, oblężeniu Lwowa, bohaterskiej obronie Trembowli i polskim zwycięstwie pod Chocimiem.
( Collapse )